Sticht Essen

Sticht Essen
Onderdeel van het Heilige Roomse Rijk
848 – 1803  →
Algemene gegevens
Hoofdstad	Essen
Regering
Regeringsvorm	Vorstendom

Het Sticht Essen (Duits: Stift Essen) was een abdijvorstendom voor vrouwen in en om de Duitse stad Essen. Het werd gesticht rond 845 door de Saksische edelman Altfrid, die later bisschop van Hildesheim werd en die ook heilig verklaard werd. De plaats heette aanvankelijk Astnidhi, een naam die zich ontwikkelde tot Essen.

Het gebied werd een rijksonmiddellijke rijksabdij ergens tussen 874 en 947. De heerschappij breidde zich uit tot een gebied tussen de Emscher en de Ruhr. De abdij verhinderde enkele malen dat de stad Essen een vrije rijksstad werd. In 1235/65/75 werd de status van rijksvorst bereikt en werd de landshoogheid verworven. Keizer Karel IV bevestigde in 1372 de rijksvrijheid.

Binnen het Heilige Roomse Rijk hoorde Essen vanaf 1512 tot de Nederrijns-Westfaalse Kreits.

Als voogd van het sticht fungeerden achtereenvolgens:

• de graven van Berg
• de graven van de Mark, vanaf 1288
• de hertogen van Kleef, vervolgens Gulik-Kleef-Berg
• de markgraven van Brandenburg, vanaf 1609/1648, later Pruisen

In 1495 erkende de abdij tegenover de hertog van Kleef de erfelijkheid van de voogdij, waarbij zij de politieke onafhankelijkheid verloor, die erin bestond haar eigen voogd te kiezen.

Vier van de laatste zes abdissen waren ook abdis van het rijksstift Thorn. De allerlaatste prinses-abdis, Maria Cunigunde van Saksen, stierf op 8 april 1826 in Dresden.

In 1802 werd het gebied door Pruisen bezet en op 25 februari 1803 werd in artikel 3 de annexatie door Pruisen gelegaliseerd. Na de Pruisische nederlagen van 1806 en 1807 kwam het gebied op 21 januari 1808 aan het groothertogdom Berg. In 1813 werd het Pruisische bestuur hersteld.